B1: een van de zes taalniveaus uit het Europees Referentiekader
De aanduiding B1 komt uit een Europese indeling van taalniveaus: het Europees Referentiekader voor de Talen (ERK). Het ERK is ontwikkeld voor het vreemdetalenonderwijs. De omschrijvingen van de niveaus zijn vooral bedoeld als gemeenschappelijke basis voor lesprogramma's, leermaterialen en examens in heel Europa.
Zo ontstonden de Europese taalniveaus
Toen in de jaren '90 de Europese grenzen opengingen, ontstond de behoefte aan een uniform systeem voor het uitdrukken van niveaus van taalbeheersing. In 2001 lanceerde de Raad voor Europa daarom het Common European Framework of Reference for Languages (CEFR). In 2006 werd dit voor Nederland vertaald als het Gemeenschappelijk Europees Referentiekader voor Moderne Vreemde Talen (ook wel GERK of ERK). In 2020 verscheen een nieuwe versie van het CEFR.
Het ERK: zes taalniveaus
Het Europees Referentiekader voor de Talen kent zes taalniveaus. Het systeem gaat uit van drie soorten taalgebruikers:
- beginnend (A)
- onafhankelijk (B)
- vaardig (C)
Elke categorie wordt onderverdeeld in twee niveaus. Zo kom je in totaal op zes taalniveaus: A1, A2, B1, B2, C1 en C2. Hieronder lees je de globale kenmerken van elk taalniveau.
Let op: Het gaat hier steeds om de taalvaardigheid in een vreemde taal.
Taalniveau A1
Taalniveau A1 is het laagste niveau. Op dit niveau kan de beginnende taalgebruiker:
- alledaagse basiszinnen begrijpen en gebruiken
- zichzelf aan anderen voorstellen
- vragen beantwoorden over persoonlijke gegevens als woonplaats en gezinssituatie
- op eenvoudige manier reageren, als de gesprekspartner langzaam en duidelijk praat.
Taalniveau A2
Op dit niveau is de beginnende taalgebruiker al iets gevorderd. Hij of zij kan:
- regelmatig voorkomende uitdrukkingen begrijpen die te maken hebben met het dagelijks leven
- eenvoudige en directe gesprekken voeren over vertrouwde en alledaagse bezigheden
- in simpele zinnen vertellen over zijn of haar achtergrond, omgeving en wensen of behoeften.
Taalniveau B1
Niveau B1 is het niveau van de onafhankelijke taalgebruiker. Hij of zij kan:
- de belangrijkste punten begrijpen uit duidelijke teksten over concrete onderwerpen
- een eenvoudige lopende tekst schrijven over een vertrouwd of persoonlijk onderwerp
- een beschrijving geven van ervaringen, gebeurtenissen, dromen en ambities
- kort redenen en verklaringen geven voor meningen en plannen.
Taalniveau B2
De iets gevorderde onafhankelijke taalgebruiker kan:
- de hoofdgedachte van een ingewikkelde tekst begrijpen, zowel over concrete als over abstracte onderwerpen
- een normaal gesprek met een moedertaalspreker voeren, zonder dat het een van de partijen extra moeite kost
- een duidelijke, gedetailleerde tekst schrijven over uiteenlopende onderwerpen
- een standpunt over actuele kwesties uiteenzetten en daarbij voors en tegens onder woorden brengen.
Taalniveau C1
Niveau C is het niveau van de vaardige taalgebruiker. Deze taalgebruiker kan:
- een breed scala van veeleisende en lange teksten begrijpen
- zichzelf vloeiend en spontaan uitdrukken zonder daarvoor naar woorden te zoeken
- flexibel en effectief met taal omgaan in allerlei situaties: sociaal, beroepsmatig en academisch
- een goed gestructureerde tekst schrijven over een ingewikkeld onderwerp en daarbij gebruik maken van structuuraanduiders en verbindingswoorden.
Taalniveau C2
Dit is het hoogste niveau van taalgebruik in een vreemde taal. Het wordt ook wel ‘near native’ genoemd: bijna net zo goed als een moedertaalspreker. Een taalgebruiker op dit niveau kan:
- vrijwel alles wat hij of zij hoort en leest gemakkelijk begrijpen.
- informatie uit verschillende gesproken en geschreven bronnen samenvatten en reconstrueren en daarvan een samenhangend verslag geven
- zichzelf vloeiend en precies uitdrukken
- fijne nuances in betekenis onderscheiden, zelfs in complexe situaties.
Mag je B1 gebruiken voor teksten in het Nederlands?
Deze taalniveaus geven dus aan op welk niveau iemand een vreemde taal beheerst. Maar in Nederland worden de niveaus soms ook gebruikt om aan te geven wat het niveau van een tekst is. Zo is een tekst op C2-niveau heel moeilijk en een tekst op B1-niveau eenvoudig. Sommige mensen vinden dat de ERK-niveaus daarmee verkeerd worden gebruikt, wat je terugziet in de discussie over B1. Desondanks heeft het gebruik van B1 een grote vlucht genomen. Het is voor veel mensen het synoniem geworden voor eenvoudige taal. Overigens bestaat er naast deze Europese indeling ook een Nederlandse indeling van taalniveaus. Die wordt met name gebruikt in het onderwijs.
Bronnen
- Wat is het Europees Referentiekader? op de website van SLO
- Een video-uitleg van het Europees Referentiekader gemaakt door SLO
- Common European Framework of Reference for languages: learning, teaching, assessment is de vernieuwde versie van het CEFR uit 2020 (pdf)
